Seçim Sonuçları Cumhuriyetçi Güven Partisi - CGP 1973






  CGP
Cumhuriyetçi Güven Partisi
 
Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP), Milli Güven Partisi (MGP) ile Cumhuriyetçi Parti'nin birleşmesinden doğan (Mart 1973) ve 12 Eylül Darbesi'ne (1980) kadar faaliyetini sürdürmüş siyasi parti. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) içinde 1965 başlarında Genel Sekreter Bülent Ecevit'in öncülük ettiği ve Genel Başkan İsmet İnönü'nün de desteklediği ortanın solu hareketi, parti yönetiminde anlaşmazlıklara yol açtı. Turhan Feyzioğlu'nun başını çektiği bir grup, 1965 genel seçimleri sonrasındaki tartışmalar sırasında, yeni parti yönetimine ve politikasına açıkça karşı çıktı. CHP Parti Meclisi'nde sekiz üyeyle temsil edildiğinden Sekizler olarak anılan muhalefet, parlamentoda 63 üyeden destek görüyordu. Bu mücadele, partinin 28 Nisan 1967'de toplanan IV. Olağanüstü Kurultayı'nın gündemini oluşturdu. Kurultay'da Sekizler'in azınlıkta kalması üzerine 47 milletvekili ve senatörden oluşan bir grup 30 Nisan 1967'de CHP'den ayrılarak 12 Mayıs 1967'de Güven Partisi'ni kurdu. Parti genel başkanlığına Feyzioğlu getirildi; Parti başkanı Turhan Feyzioğlu; yöneticileri Ferit Melen, Orhan Öztrak, Cüneyt Yaşar, Alper Akarca, Deniz Hızal, Emin Paksüt, Hayri Başar, Vefa Tanır, Şevket Raşit Hatiboğlu, Hilmi İncesulu, Coşkun Kırca, Kemal Demir, Ali İhsan Göğüş, Nermin Neftçi idi. Parti bildirisinde "Yolumuz Atatürk'ün gösterdiği yoldur" deniyordu. Partinin 19. yy Liberalizmi ve sosyalizme karşı olunduğunu belirten programında; devletin, ülkesi ve milletiyle bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunacağı, sosyal adalet ve sosyal güvenliğin gerçekleştirileceği, Türkiye'nin totaliter rejimlerin ve atatürkçülüğe aykırı akımları tehdidinden kurtarılacağı gibi ilkeler benimsenmişti. Güven Partisi, 1969 genel seçimlerinde oyların yüzde 6.58'ini aldı; 15 milletvekili çıkararak üçüncü büyük parti oldu ve TBMM'de grup oluşturdu. Daha sonra Millet Partisi ve Yeni Türkiye Partisi gibi gücünü yitiren partilerden milletvekillerinin toplu katılmalarıyla daha da güçlendi, partinin adı 29 Ocak 1971'de Milli Güven Partisi olarak değiştirildi. 12 Mart döneminde (1971-73) kurulan I. ve II. Nihat Erim hükümetlerinde MGP genel başkan yardımcısı Ferit Melen milli savunma bakanı olarak görev aldı. 16 Mayıs 1972'de de başbakanlığa atanarak yeni hükümeti kurdu (22 Mayıs 1972). Bülent Ecevit'in 14 Mayıs 1972'de CHP genel başkanı seçilmesinden sonra, Kemal Satır önderliğinde 58 milletvekili ve senatörden oluşan bir grup (Bağımsız Halkçılar), CHP'den ayrılarak 4 Eylül 1972'de Cumhuriyetçi Parti'yi (CP) kurdu. Partinin genel başkanlığına Kemal Satır getirildi. Kısa süre sonra MGP ile CP, Cumhuriyetçi Güven Partisi adı altında birleşti (3 Mart 1973). Feyzioğlu partinin genel başkanlığına seçilirken, Kemal Satır da genel başkan yardımcısı oldu. 15 Nisan 1973'te kurulan Naim Talu hükümetine altı bakan vererek katılan CGP, 12 Mart döneminin olağanüstü koşulları altında kurulan partiler-üstü hükümet formülü ile meclisteki üye sayısıyla kıyaslanamayacak siyasi bir ağırlık kazandı. 14 Ekim 1973 genel seçimlerinde yüzde 5.3 oranında oy alarak 13 milletvekili çıkaran CGP, Mart 1975'te Süleyman Demirel'in başkanlığında kurulan I. Milliyetçi Cephe hükümeti içinde yer aldı. Parti başkanı Feyzioğlu başbakan yardımcılığını üstlendi (1975-1977). 1975 Senato üçte bir yenileme ve milletvekili ara seçimlerine katılmayan parti, bu seçimlerde Adalet Partisi'ni (AP) destekledi. AP de buna karşılık, TBMM'de milletvekili sayısı 9'a düşerek grup kurma hakkını yitiren partiye bir milletvekili ödünç verdi ve grup kurmasını sağladı (Kasım 1975). Bu seçimlerde iki partili, AP listesinden seçime katılarak Senato'ya girdiler. 5 Haziran 1977'de yapılan erken genel seçimlerde büyük bir oy kaybına uğradı ve aldığı yüzde 1.9 oranındaki oyla ancak üç milletvekili çıkarabildi. Aynı yıl Ağrı milletvekili Mikail Aydemir'in partiden istifa edip AP'ye katılması üzerine TBMM'deki üye sayısı ikiye düştü. CGP, Demirel'in II. Milliyetçi cephe hükümetine katılmadı. CGP 5 Ocak 1978'de Ecevit başkanlığında kurulan koalisyon hükümetine katıldı. Turhan Feyzioğlu başbakan yardımcısı, Salih Yıldız da devlet bakanı oldu. Feyzioğlu Eylül 1978'de hükümetten çekildi. 1970'lerin sonlarına gelindiğinde toplumsal tabanını tümüyle kaybetmiş olan CGP, 10 Ekim 1979 milletvekili ara ve senato üçte bir yenileme seçimlerinde hiçbir varlık gösteremedi. 19 Kasım 1979'da kurulan Demirel başkanlığındaki azınlık hükümetini dışarıdan destekledi. CGP, 1980'de "Atatürkçülüğe Çağrı" olağanüstü kongresini topladı. 12 Eylül Darbesinden sonra öteki siyasi partilerle birlikte CGP'nin de faaliyetleri durduruldu, 16 Ekim 1981'de de, yine öteki siyasi partilerle birlikte, Milli Güvenlik Konseyi'nin kararıyla feshedildi. CGP, ortanın soluna kayan CHP'yi Atatürkçülükten uzaklaşmakla suçladı ve kendisinin sağda bir merkez partisi olduğunu açıklayarak Atatürk'ün sol yorumuna karşı sağ bir Atatürkçülük anlayışı geliştirmeye çalıştı. Partinin, Atayolu adlı bir aylık dergisi de vardı.
 

 

Cumhuriyetçi Güven Partisi Yıllara Göre Aldığı Oy ve Milletvekili Sayıları:
Yıl  
Parti Adı
Oy Oranı
Toplam Oy
Grafik
M.V. Sayısı
1977
% 1
277,713
%1
3 - LİSTE
1973
% 5
564,343
%5
13 - LİSTE


1973 İl Oylarının CGP Göre Dağılımı ve Milletvekili Sayıları:
İl
Parti Adı
Oy Oranı
Toplam Oy
Grafik
M.V. Sayısı
% 3
12,595
%3
0
% 10
9,062
%10
0
% 7
10,328
%7
0
% 18
14,973
%18
1 - LİSTE
% 12
11,966
%12
0
% 3
19,480
%3
0
% 3
5,615
%3
0
% 6
4,175
%6
0
% 1
2,035
%1
0
% 2
7,107
%2
0
% 3
1,368
%3
0
% 0
241
%0
0
% 2
1,219
%2
0
% 18
25,078
%18
1 - LİSTE
% 12
7,339
%12
0
% 2
6,517
%2
0
% 1
2,215
%1
0
% 2
2,194
%2
0
% 4
6,243
%4
0
% 2
3,976
%2
0
% 5
8,294
%5
0
% 3
3,031
%3
0
% 2
2,353
%2
0
% 2
1,991
%2
0
% 3
6,592
%3
0
% 4
6,185
%4
0
% 10
17,968
%10
1 - LİSTE
% 2
3,694
%2
0
% 1
1,334
%1
0
% 3
1,237
%3
0
% 6
9,741
%6
0
% 1
3,663
%1
0
% 2
2,246
%2
0
% 2
28,728
%2
1 - LİSTE
% 2
12,051
%2
0
% 2
3,133
%2
0
% 5
9,094
%5
0
% 13
18,755
%13
1 - LİSTE
% 17
29,882
%17
2 - LİSTE
% 2
2,107
%2
0
% 6
3,526
%6
0
% 3
4,576
%3
0
% 9
34,390
%9
1 - LİSTE
% 4
6,138
%4
0
% 4
7,046
%4
0
% 1
4,897
%1
0
% 10
14,261
%10
1 - LİSTE
% 5
6,502
%5
0
% 6
4,538
%6
0
% 4
2,913
%4
0
% 7
8,526
%7
0
% 3
5,708
%3
0
% 2
2,138
%2
0
% 3
4,622
%3
0
% 2
6,481
%2
0
% 1
2,419
%1
0
% 23
21,064
%23
1 - LİSTE
% 4
3,152
%4
0
% 1
3,652
%1
0
% 11
10,967
%11
0
% 3
6,543
%3
0
% 4
8,469
%4
0
% 0
224
%0
0
% 4
2,601
%4
0
% 52
50,924
%52
3 - LİSTE
% 2
3,792
%2
0
% 3
8,469
%3
0

 


1973 Yılı İli CGP Milletvekilleri:
Parti Adı
Milletvekilleri
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi
Cumhuriyetçi Güven Partisi